www.kaybandi.com

A K A R S U L A R

Akarsu, belirli bir yatak içinde sürekli veya  en az bir mevsim boyunca  akan sudur.

Akarsuyun doğduğu yere kaynak, döküldüğü yere ağız denir.

Bir akarsuyu komşu akarsu havzasından ayıran sınıra su bölümü çizgisi denir. Su bölümü

çizgisi genellikle dağların en yüksek kesiminden geçer. Su bölümü çizgisi, kalkerli

arazilerde,kurak bölgelerde ve bataklık alanlarda belirsizdir.

Talveg çizgisi: Bir akarsu yatağının en derin noktalarını birleştiren çizgiye denir.

Akarsu Havzası: Bir akarsuyun sularını topladığı bölgeye denir. Havzası en geniş olan

 akarsu Amazondur.

Açık Havza: Sularını denizlere kadar ulaştırabilen akarsu havzalarıdır. Türkiye’deki 

başlıca büyük akarsular buna örnektir.

Kapalı Havza: Sularını denizlere kadar ulaştıramayıp kuruyan veya göle dökülüp kalan

 akarsulardır. Kapalı havzaların oluşmasında; yer şekillerinin oluşumu ve iklim  etkilidir.

Kapalı havzalar genellikle iç kesimlerde, kurak iklim bölgelerinde görülür. Açık havzalar 

ise kıyı kesimlerde ve nemli iklim bölgelerinde görülür.

Türkiye’deki başlıca kapalı havzalar; Van gölü, Tuz gölü, Göller yöresi, Konya ovası, Eber kapalı havzası gibidir.  

AKARSULARDA AKIM (DEBİ)

Akım, akarsu yatağının herhangi  bir kesitinden 1 sn.de geçen su miktarıdır. m ³/sn 

olarak ifade edilir. Akımı  en yüksek olan akarsu Amazon dur. Türkiye’de ise Fırat tır.

Akımda Etkili olan Faktörler

1) Havzaya düşen yağış miktarı,

2) Araziyi oluşturan taş ve tabakaların geçirimliliği,

 3)Sıcaklık : Sıcaklığın arttığı dönemlerde buharlaşma artacağından dolayı o dönemde

 akım düşmesi olur. Ayrıca kış sıcaklıklarının çok düşük olduğu yerlerde yağışlar kar 

şeklinde düşer. Bunlar kışın erimediği için akarsu bu dönemde beslenemez. Dolayısıyla

 akım düşmesi görülür.

4)    Akarsu yatağı çevresindeki bitki örtüsü

5)    Havzanın genişliği,

 6)    Havzadaki dağların kar buzları,

 7)    Yer altı suları ve kaynakları,

 8)    Beşeri faktörler: Akarsulardan sulama amacıyla yararlanılması.

AKARSU REJİMİ

Akarsuyun akımında yıl boyunca meydana gelen değişikliğe  akarsu rejimi denir.

Akarsu Rejiminde Etkili Faktörler

1)    Yağış rejimi (en fazla etkili olan faktördür)

2)    Sıcaklık şartları

3)    Havzanın genişliği: Aynı iklim bölgesinde geniş olması sadece akımı etkiler. Farklı 

iklim bölgelerinde geniş ise rejim daha düzenli olur.

4)    Akarsu yatak eğimi: Eğimin fazla olması rejimin düzensizliğine yol açar.

Rejimlerine Göre Akarsular

1) Düzenli Rejimli Akarsular: Yıl boyunca akım değişikliğinin az olduğu akarsulardır. Ekvatoral iklim ve Ilıman Okyanus iklimlerindeki akarsular. Bu akarsular yıl boyunca 

enerji üretmeye, sulama, içme suyu  elde etmeye ve ulaşıma elverişlidir.

2) Düzensiz Rejimli Akarsular: Yıl boyunca akım değişikliğinin fazla olduğu akarsulardır. Yağış rejimi düzensiz olan iklimlerde görülür.

3)Karma Rejimli Akarsular: Sularını farklı iklim bölgelerinden toplayan akarsulardır. 

Türkiye akarsuları  genelde karma rejimlidir. Çünkü kısa mesafede iklim değişmeleri 

görülür.

4)Sel Rejimli Akarsular: Yağışlı dönemlerde coşkun akarsular haline gelip, kurak 

dönemde kuruyarak ortadan kalkan akarsulardır. Örnek: İç Anadolu Bölgesi

 akarsularında olduğu gibi.

5)Kaynak Sularıyla Beslenen Akarsular: Gür kaynaklarla beslenen ve seviyelerinde çok 

az değişikliğin olduğu akarsular da vardır. Örnek: Manavgat Çayı gür karstik kaynaklarla beslendiği için Akdeniz’deki diğer akarsulara göre daha düzenli akıma sahiptir. Ayrıca 

Düden Suyu ve Köprü Çayı da kaynaklarla beslenen akarsulara örnektir.

Etiketler: Akarsu, belirli bir yatak içinde sürekli veya en az bir mevsim boyunca akan sudur. karsuyun doğduğu yere kaynak, döküldüğü yere ağız denir. Bir akarsuyu komşu akarsu havzasından ayıran sınıra su bölümü çizgisi denir. Su bölümü çizgisi genellikle da,

  Kategori: Ödevler

  Tarih: 20.4.2011 15:44:25

  Hit: 1141

  Yorum: 0

• 2
• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

 * Adınız Soyadınız : 

 * E-Mail Adresiniz : 

 * Yazıyla İlgili Yorumunuz : 

 * Güvenlik Kodu :